عقاید و آراء مذهبی دین سیک

نانگ رهبر این فرقه به بت و بتخانه اعتقاد نداشت. نانک خداى یکتاى جهان را حق نامید. وى مى گفت خدا به هر نامى که خوانده شود فقط او قادر متعال و حق است. سعادت و وصول به نیروانا همان استغراق در ذکر حق است. وى مایا یا صورت وهمى جهان را که در دین هندو آمده است، پذیرفت و گردونه تناسخ و قانون عمل و عکس ‍ العمل را تا حدودى قبول کرد. نانک خوردن گوشت را براى پیروانش ‍ مباح دانست، ریاضت و بت پرستى را ممنوع کرد، نظام طبقاتى و تعدد زوجات را هم حرام شمرد. در اشعار عرفاى سیک مشرب بت و بتخانه به صورت سمبل به کار رفته و رمزى از حیقیت است. نانگ به ریاضت روى آورد و شیوه درویشى پیشه ساخت. ابتدا به کم خورى پرداخت و بعد از آشامیدن شیر گاو اکتفا کرد. و آنگاه به خوردن روغن و بعد به خوردن باد مشغول شد. دوران باد هوا خورى یعنى فصل رسیدن مائده هاى آسمان است. نانگ از خوردن گوشت خوددارى مى کرد. اما مریدان و پیروانش ‍ بعدها گوشت مى خوردند. نانگ همه مردم را مخلوق مى دانست نه خالق. او منکر حلول و اتحاد بود. وسیله تقرب به حق از نظر نانگ کمک به جانوران و آزار نرساندن به آنها مى باشد.
نانگ در لغت سانسکریت به معناى شفاى درد یا هستى صرف است که به بابا نانگ شهرت یافته است و به احترام، وى را گرونانگ دیوجى گویند. نانگ گفته است: آنان که به خدا پیوستند، رو سفید هستند، خالق با مخلوق و خلقت یا خلق است. پس خداوند در همه جا هست و نباید به کسى ناسزا گفت. سیک (به کسر سی) شیر را گویند و گور به ضم گاف به معناى پیشوا و مقتدر است. عده اى از این گورها اهل سلوک بودند و برخى از خواص این فرقه به سلوک مى پرداختند و به روح نانگ و دیگر گورها متوسل مى شدند و تا زمان گورى پنجم اهل سلوک بودند. در حال سلوک باید از مشروبات و دخانیات دورى کنند، از روشنائى و اصوات و خواب پرهیز کنند، دروغ نگویند، فکر بد نکنند، هر صبح آب تنى کنند، در ساعاتى از روز خلوت کنند و با همسر خود نیامیزند. روز متولد گورونانگ در هند تعطیل است. سیکها پس از گورى دهم در انتظار موعودى نمى باشند. روحانیت؛ از میان پیروان این مذهب، عده اى سمت ملائى و رهبرى مذهبى سیک ها را بر عهده دارند، گروهى واعظ مى شوند و برخى علم موسیقى مربوط به مذهب را مى آموزند. گور به کسى گفته مى شود که آماده سلوک روحى است. گور باید مطالبى را که سینه به سینه نقل شده (یعنى در کنتب مقدس وجود ندارد و سماعى است)، به شاگرد خود بیاموزد.

آثار مذهبى آیین سیک
پنجمین رهبر سیکان که گورو ارجن خوانده مى شود، معبدى از طلا در شهر امریتسار هندوستان بنا کرد و کتابى به نام گرانت صاحب (GranthSahib) نوشت که مهمترین کتاب مقدس آیین سیک است.

معابد و مراسم مذهبی سیک ها
معابد سیک ها به لحاظ معمارى به سبک معمارى اسلامى در هند، ساخته شده است. در هند به معابد سیک ها گودواره مى گویند. مرکز سیک ها ایالت کشمیر مى باشد. در ادوار گذشته، برخى از سیک ها، مسلمان شدند، برخى به مذهب تسنن روى آوردند و برخى از سیکهاى کشمیر به مذهب تشیع امامیه گرویدند و به کشورهاى اسلامى مهاجرت کردند. معبد طلائى مقدس ترین معبد سیک هاست که در آمریتسار واقع است. این معبد در سال 1589 ساخته شد. در سال 1820 مهاراجه مقتدر پنجاب، بخشهائى از این معبد را از طلاى ناب مزین ساخت و به مبعد طلایى شهرت یافت. در این معبد یکصد و ده کیلو طلا به کار رفته است.
معابد دیگر سیک ها عبارتند از: معبد ننگانه صاحب؛ محل تولد نانگ. معبد گورودواره بال لیدو؛ محل ریاضت نانگ. معبد کیاره صاحب؛ محل چراى احشام نانگ، معبد مال هى صاحب محل تفکر نانگ، معبد مولوى دى پش، محل آموزش زبان فارسى نانگ، معبد بابایى دى پیر یادگار سفر نانگ به سیالکوت. معبد دیره چایل اقامت گاه جد مادرى نانگ، معبد چکى صاحب، محل اقامت نانگ در شهر امین آباد، معبد رودى صاحب، محل بیتوته یک شبه نانگ و ... سیک ها داراى سى و سه معبد هستند و هر جا که نانگ قدم گذاشته، معبدى برافراشته اند. کلیه مراسم عبادى و غیر عبادى سیک ها در معبد انجام مى گیرد (ازدواج، مرگ و...) مراسم در معبد این گونه آغاز مى شود:

مراسم ازدواج:
1- قرائت سرودى از کتاب گوروگرانت صاحب که پورى نامیده مى شود که اعتراف به وحدانیت حق تعالى است.
2- مراسم دعا و نماز که داس نام دارد تا مثلا ازدواج مبارک باشد.
3- پیشواى روحانى معبد، ضمن سخنانى به عروس و داماد اندرز مى دهد (در فرقه سیک ها طلاق رسمیت ندارد).
4- خواندن بخشى از کتاب مقدس گوروگرانت صاحب که ناپایدارى دنیا را یادآورى مى کند. آنگاه عروس و داماد یک بار دور کتاب مقدس ‍ طواف مى کنند و سپس سه قسمت دیگر از کتاب مقدس خوانده مى شود و بار دیگر عروس و داماد طواف مى کنند. جمعا چهار مرتبه طواف مى کنند، آنگاه روبروى کتاب مقدس ایستاده، تعظیم مى کنند. بعد از خواندن کتاب مقدس، سرور و شادمانى و دعا و نیایش به شکرانه ازدواج صورت مى گیرد. آنگاه همه حاضرین در مجلس از جاى خود برخاسته و براى عروس و داماد دعا مى کنند. و بعد پذیرائى انجام مى شود. سن ازدواج براى پسر 24 سال و براى دختر 18 سال است. انتخاب همسر به عهده والدین است. دوران نامزدى کوتاه و معاشرت بین دختر و پسر ممنوع است. تعیین زمان ازدواج با رضایت طرفین است (خانواده پسر و دختر) و...

معناى واژه سیک و خلاصه مراسم عبادى و مرگ در آئین سیکها
اگر چه واژه سیک به معناى شیر آمده، ولى به معناى شاگرد گفته مى شود. نانگ بر خلاف کبیر افکارش را با موسیقى نشر مى داد. نانگ مراسم سوزانیدن زنده را با شوهرش (که مرده بود)، ممنوع کرد. سیک ها در موقع ورود به معبد کفش را از پاى در مى آورند. زنان یکطرف و مردان در طرف دیگر جلوس مى کنند. در اعیاد همگى با لباس نو وارد معبد مى شوند. هر سیکى که وارد مى شود، از فاصله یک مترى به کتاب مقدس تعظیم مى کند. در مذهب سیک ها تعدد ازدواج ممنوع است. در صورتى که زن نازا باشد، با موافقت وى مرد مى تواند زن دیگرى اختیار کند. متوفى باید سوزانده شود و خاکسترش در آب جارى ریخته شود. در قانون اساسى هند مذهب سیک ها به رسمیت شناخته شده است.

ویژگى هاى مذهب سیک
گورونانگ مدعى نوعى وحدت دینى در هند شد و اعلام داشت که هدف کلیه مذاهب و ادیان یکى است. پس باید متحد شد. به نظر مى رسد پیامبر این مذهب جدید التاسیس با مطالعه اسلام و ادیان هند، نوعى الوهیت براى خود قائل شد. او مدعى شد که بخشى از وجود خداست و عده اى از پیروانش باور کردند و فرقه ها سیک ها را بوجود آوردند. این فرقه پس از گورونانگ نه نفر دیگر به نام کوروى دارند که وظیفه آنها تبلیغ این مذهب است. کتاب مذهبى آنها گرانت صاحب نام دارد که مجموعه ادعیه و سرودهاى مذهب سیک است. سیک ها این کتاب را بسیار مقدس و محترم مى شمارند.

پنج کاف معتقدات این مذهب را تشکیل مى دهد:
1- کیش: موى بلند نهادن و عدم ازاله آن از ولادت تا مرگ.
2- کاش: شلوار کوتاه که همیشه در زیر لباس مى پوشند و از خود دور نمى کنند.
3- کار: دست بند و حلقه اى از آهن که علامت اطاعت از مذهب است که در دست راست دارند.
4- کریپان: خنجر یا شمشیرى که یک نفر سیک باید همیشه آن را با خود داشته باشد.
5- کانکا: شانه براى پاکیزه نگاهداشتن موى سر. این تعالیم و عقاید با عقاید هندوئى فاصله زیادى ندارد.

منـابـع

کلیــد واژه هــا