تفاوتها و شباهتهای دین‌ زرتشت‌ با اسلام‌ (علائم ظهور موعود)

علائم ظهور سوشیانت

کتاب زادسپرم در بخشی از مندرجات مفصل به حوادث عصر سوشیانس پرداخته است. سی شبانه روز خورشید بر بالای آسمان می ایستد و در آن هنگام سپهر بجنبد و گردش ماه و مهر و اختر دگرگون شود. از زمین چون چشمه های آب آتش بجوشد و آب رو به کاستی نهد و باران از بارش بایستد. پس چون ۳ ماه به رستخیز مانده پیکاری بزرگ درگیرد و هم چون آغاز آفرینش ۹۰ روز با اهریمن کارزار باشد. اما این نبرد سترگ همان سان که در آغاز با بارش آب و وزش باد بود در پایان تابش و تف آتش خواهد بود. در این باره در دینکرد نیز آمده است: در ۵۷ سال حکومت وی:
۱) دروغ دو پای تخمه نابود گردد.
۲) بیماری، پیری، درد، مرگ، بدی، ستم، کفر از میان می رود.
۳) گیاهان همواره پرطراوت و خرم باشند.
۴) همه آفرینش به شادی در آیند.
۵) ۱۷ سال خوراک گیاه، ۳۰سال خوراک آب، ۱۰ سال خوراک مینوی باشد.

جهان پس از ظهور
سوشیانس پس از ظهور در خونیره پیشوای دینی گردد و همراه یارانش بر ۷ کشور حکم راند. سوشیانس به همراه ۶ فرشکرد کردار برای برخاستن همه آفریدگان اورمزدی یشت فرشکر کرداری سراید و چون یشت انجام شد سوشیانس به مردگان گوید برخیزید. خیزش مردگان جفت جفت باشد پس صف دین باوران از دین ستیزان جدا گردد و آن گاه همه مردم به یکباره ناله کنند و اشک ریزند.

موعود در اسلام

در تاریخ اندیشه مسلمین هموراه عقیده به موعود آخرالزمان از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و از ارکان عمده دین به شمار می رود. به طور کلی این باور از دو منظر قابل بررسی است:
۱- آیات قرآن ۲- احادیث و روایات منقول از معصومین.
آیات قرآن بدون آن که صراحتا نامی از منجی به میان آورد و در آیات متعدی غلبه نهایی اسلام بر ادیان دیگر و حاکمیت و اقتدار مطلق بندگان صالح خدا را بر زمین پیش بینی می کند. (انبیا/ ۱۰۵) اخبار کثیر و متواتری از علائم ظهور و قیام موعود در متون روایی شیعه و سنی نقل شده و کتب بی شماری پیرامون زندگی موعود نگارش یافته است. به اعتقاد شیعیان، جهان پر از ستم. کینه، قحط و تهیدستی، را آزاد مردی سامان می دهد که ظهورش مسلم و قیامش قطعی است. این موعود مهدی نامیده شده و آخرین فرزند امام از امامان ۱۲ گانه شیعه و فرزند بلافصل امام حسن عسکری است. نسبتش از طریق فاطمه الزهرا (س) به پیامبر اسلام می رسد.
مادرش به نامهای نرجس، ریحانه، سوسن، و به القاب ملکیه، صیقل و حکیمه است. در ۱۵ شعبان ۲۵۵ ه. ق متولد شده و هنگام تولدش با نور خویش اطراف را روشنی بخشید. و هنگامی که متولد شد به یگانگی خداوند و رسالت جدش شهادت داد. تا ۵ سالگی تحت سرپرستی پدرش بود و در همان سال به مقام امامت رسید. اما به مدت ۶۹ سال با همه مردم در ارتباط نبود و این دوران را غیبت صغری می نامند. از آن پس تا کنون موعود اسلام در غیبت کبری به سر می برد و شیعیان منتظر ظهور او هستند.

علائم ظهور

از مجموع روایاتی که در کتابهای حدیث، تفسیر تاریخ درباره عرصه ظهور مهدی (ع) موعود نقل شده، دو مطلب درباره مشخصات آخرالزمان (به معنی عصر مهدی موعود) به صورت تواتر معنوی به دست می آید. نخست اینکه در این عصر، پیش از ظهور مهدی موعود، فساد اخلاقی و بیداد و ستم همه جوامع بشر را فرا می گیرد و به صورت عام ترین پدیده در روابط انسان ها درمی آید. در پاره ای از روایات اسلامی برای آخرالزمان علائم دیگری نیز یاد شده است، مانند ظهور دجال، ظهور دابه الارض که چهارپایی عظیم الجثه است و خروج یاجوج و ماجوج و نزول عیسی در میان مردم؛ از نشانه های نزدیک شدن ظهور مهدی، به وقوع پیوستن خسوف و کسوف، ایستادن خورشید در میان آسمان، کم و زیاد شدن نور ماه و خورشید، گرم شدن حرارت آفتاب از مغرب، پیدا شدن آتشی در آسمان که از سرزمین برهوت برخاسته باشد طلوع ستاره دنباله دار از مشرق زمین است که تمامی این علائم نشانگر نزدیک شدن ظهور مهدی (ع) خواهد بود.

جهان پس از ظهور موعود اسلام
جهان در عصر مهدی موعود، از آرامش و همبستگی و ارتباط وسیعی برخوردار است. جهانی است که ارتباط افراد آن با یکدیگر بسیار ساده و آسان می شود. چنان قدرت و قوتی به گوشها و چشم های مردم داده می شود که از دورترین راه سخنان یکدیگر را می شنوند بدون آنکه از جای خود حرکت نمایند. در آن هنگام گرگ و گوسفند با هم چرا کنند. گزندگان زمین چهارپایان در میان مردم به حرکت درآیند و هیچ یک از آنها به دیگری آزار نمی رساند. زهر از گزنده ها برداشته می شود، برکت های زمین چند برابر می شود. زمین سرسبز تر و خرم تر از گذشته می شود. میوه های درختان بزرگتر از همیشه می گردد.
رافت و مهربانی در میان اهل زمین حاکم می شود. مدارا و مساوات گسترش می یابد. مال دنیا میان مردم به تساوی تقسیم می شود، به طوری که فقیر و غنی از هم شناخته نمی شوند. دست مبارک خود را بر سر مومنان خواهد کشید که عقلشان کامل شود و هر شیعه را قوت ۴۰ مرد خواهد بود. جمیع امراض و کینه ها و سستی ها به برکت آن حضرت از ایشان برطرف می شود. به طور کلی به استناد آیات و روایات برای جهان پس از ظهور موعود در اسلام می توان سه ویژگی عمده ذکر کرد:
۱) حکومت تشکیل شونده بر اساس سنت پیامبر اسلام بوده و جهانی است.
۲) عدالتی فراگیر در همه جا برپا می شود.
۳) این دولت وحدت آفرین بوده و مختص یک فرهنگ نیست.

تطبیق و مقایسه موعود در اسلام و زرتشت

با مقایسه اعتقادات در دین اسلام و زرتشت، متوجه می شویم مسئله منجی های آخرالزمان بین این دو دین مشترک است. در دین اسلام این منجی، حضرت مهدی (ع)، دوازدهمین امام و چهاردهمین معصوم به شمار می رود که هم اکنون غایب و منتظر اذن الهی برای قیام است تا جهان را از پلیدی ها پاک گرداند و همه را در زیر پرچم اسلام گرد هم آورد. در دین زرتشت این منجی سوشیانت نام دارد و قرار است در هزاره خود ظهور کرده، دین زرتشت را گسترش دهد و همه را به این دین دعوت نماید.
حال وقتی این دو موعود را با یکدیگر مقایسه می کنیم، متوجه تشابهاتی از نظر مکان تولد، ظهور، طول عمر و... می شویم.

حضرت مهدی (ع)
در اعیان الشیعه آمده است: «حضرت مهدی (ع) در فجر نیمه شعبان سال 255 قمری در سامرا مقارن با زمان خلافت معتمد عباسی جهان را به نور وجود خویش منور ساخت.» شیخ مفید می گوید: «پدرش امام حسن عسکری (ع) جز آن جناب فرزندی (نه آشکار و نه پنهان) به جای نگذارد و او را در استتار و خفا نگهداری فرمود. آن هنگام که پدر بزرگوارش از دنیا چشم فرو بست، پنج سال از عمر شریفش سپری گشته بود. در همان سنین کم، خداوند حکمت و فصل الخطاب (آشنایی به همه زبان ها) را به وی عنایت فرمود و او را آیه و نشانه ای بر عالمیان قرار داد و حکمت را بدو بیاموخت، همان طور که از قبل در سن کودکی ظاهری، آن را به یحیای پیامبر آموخته بود و او را پیشوای مردم قرار داد، و نیز به عیسی بن مریم در گاهواره مقام پیامبری عطا فرمود.
مادر ایشان ام ولد است که به او نرجس خاتون گویند. او بانویی گران قدر بود که به رسم کنیزی از روم به ایران آمد. در روایتی اسم اصلی این مادر فرخنده ملیکه گفته شده است. کنیه آن حضرت همان کنیه رسول خدا (ص) (ابوالقاسم) و ابوجعفر نیز کنیه دیگر ایشان است و حجت، مهدی، خلف صالح، قائم، منتظر و صاحب الزمان القاب آن حضرت به شمار می روند. دوران غیبت شامل دو مرحله است: کوتاه مدت (غیبت صغرا) و درازمدت (غیبت کبرا). غیبت صغرا (260 ـ 329 قمری) از دو جهت زمانی و شعاعی محدود بود. از نظر زمان بیش از هفتاد سال به طول نینجامید که از این رو غیبت صغرا نامیده گشت؛ از نظر شعاعی نیز، غیبتی همه جانبه و شعاع و دامنه آن محدود بود. پس از گذشتن این دوره، غیبت کبرا از سال 329 آغاز گردید که تا کنون ادامه یافته است.»

سوشیانت
آقای پورداوود در کتاب خود آورده است: بنا به سنت، چنان که مفصلا در فصل اول بندهش مندرج است، طول جهان را دوازده هزار سال قرار داده [و] به چهار عهد سه هزار سالی تقسیم کرده اند.... در سه هزار سال اولی، اهورامزدا، عالم فروهر یعنی عالم روحانی بیافرید. پس از انقضای این مدت، از روی صور عالم روحانی، جهان جسمانی خلقت یافت. این دوره نیز سه هزارسال طول کشید. امور جهانی فارغ از گزند و آسیب می گذشت تا آن که در عهد سوم، اهریمن طغیان نمود؛ به تباه کردن مخلوقات ایزدی پرداخت؛ رنج و شکنج پدید آورد و ناخوشی و مرگ بیافرید؛ جانوران موذی به سر کار آورد. این دوره نیز که گرفتار پنجه و قهر و کین اهریمن است، سه هزار سال دوام داشت تا آن که در عهد چهارم زرتشت سپنتمان بر انگیخته شد.
دهمین هزاره، عهد سلطنت روحانی پیغمبر ایران شمرده می شود. در آغاز هر یک از هزاره یازدهمین و دوازدهمین، دو تن از پسران زرتشت ظهور خواهند نمود. در انجام دوازدهمین هزاره، پسر سوم یعنی سوشیانس پدید گشته، جهان را نو خواهد نمود؛ مردگان را بر انگیخته، قیامت و جهان معنوی خواهد آراست. پس از دانستن این مقدمات گوییم که به سه پسر زرتشت که در آخرالزمان تولد یابند، سوشیانس نام نهاده اند، به خصوص این اسم برای تعیین آخرین موعود تخصیص یافت و او آخرین مخلوق اهورامزدا خواهد بود.
در یسنا 26 فقره دهم آمده است ما به فروهر پاکان از نخستین بشر کیومرث تا به سوشیانت درود می فرستیم. کلمه سوشیانس در اوستا به صورت سئوشیانت آمده است. در پهلوی سوشیانس، سوشانس، سوسیوش یا سیوسوش گویند. به ریشه کلمه سوشیانس در گاتها چندین بار اشاره گردیده و ارتباط آن با کلمه «س اش ینت» نشان داده شده است. آن چه اغلب درباره آن اتفاق نظر دارند، درباره اصل کلمه و معنای آن است (اسم فاعل به معنای سود رساننده). این کلمه در گاتها چندین بار برای شخص زرتشت به کار رفته و پیامبر، خود را سوشیانت خوانده است.

Sources

Keywords