سیری در تعالیم اسلام

کتاب "سیری در تعالیم اسلام" از جمله آثار شیخ محمود شلتوت می باشد. کتاب حاضر که از متن عربی ترجمه گردیده، در اصل به نام «من توجیهات الاسلام» است که آقای سید خلیل خلیلیان آن را به پارسی «سیری در تعالیم اسلام» نامیده است.
این کتاب در سال 1964 م یعنی اندکی پس از مرگ شلتوت در مصر منتشر گردیده و موضوعات آن به طور کلی در خصوص اسلام در آموزش و پرورش است. به طوری که در جاهای مختلف کتاب خطاب "ای فرزندان" را به دانش آموزان و دانشجویان کرده است. در این کتاب در رابطه با نیاز مردم به دین، نشان دینداری صحیح، رسالت حضرت محمد، اسلام، نقش زن در دین و اجتماع، حج و غیره سخن گفته و به طور کلی برخی از زوایای مختلف اسلام را برای جوانان و نوجوانان توضیح داده و با آیاتی از قرآن که در متن هر موضوع آورده شده به توضیح هر مطلب با دلایل قرآنی و تفسیر جزء هر آیه پرداخته است، در حقیقت سعی شده که اسلام را برای درک بهتر دانش آموختگان در حوزه آموزش و پرورش بیشتر و بهتر باز کند.

معرفی اجمالی نویسنده:
امام محمود، پیشوای اندیشمند، عالم، محقق، مفسر، فقیه اصولی، ادیب لغوی مصری، پدرش محمد نام داشت. 1310 هـ.ق = 1893 م در روستای منشاة بنی منصور از توابع "آیتای آلبارود" از تجیره مصر، به دنیا آمد. چون خانواده اش اهل علم و ادب بودند تا هفت سالگی تربیت او زیر نظر پدرش بود. بعد از فوت پدر، عمویش "شیخ محمد عبدالقوی شلتوت" سرپرست او شد و او را به مکتب خانه فرستاد. در مدت کوتاهی قرآن را حفظ کرد. در سال 1906 میلادی به دانشگاه مذهبی اسکندریه رفت و سال 1918 م، فارغ التحصیل شد. آن زمان که 25 ساله بود به دلیل ممتاز بودنش در دروس، همانجا استاد دانشگاه شد. در آن سال 1919 م که انقلاب مردمی مصر به رهبری "سعد زغلول" شروع شد، شیخ با زبان و قلمش در این انقلاب شرکت کرد. سال 1928 م که "شیخ محمد مصطفی المراغی" رئیس دانشگاه الازهر مصر شده بود، متوجه شیخ شلتوت و علم و نو اندیشی او شد. از این رو، شیخ را به عنوان استاد آن دانشگاه در سطوح عالی درسی، انتخاب کرد. او مشغول تدریس بود تا در سال 1930 م مدرس مراحل تخصصی شد و در سال 1937 م، رئیس دانشگاه شریعت شد. به نمایندگی دانشگاه، او در کنفرانس بین المللی شهر "لاهه" در کشور هلند انتخاب شد. آنجا نوشتار خود را با عنوان «المسئولیته المدینه والجنائیة فی الشریعة الاسالامیه» ارائه داد که بسیار مورد توجه و تقدیر اعضای کنفرانس قرار گرفت.
شیخ شلتوت از بزرگان و پایه گذاران «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه» است. نهادی که سعی در ایجاد دوستی و برادری و زدودن تفرقه و تشتت موجود، بین اهل تسنن و شیعه و تحکیم روابط بین مذاهب اسلامی است و از آثار مثبت «دارالتقریب» صدور فتوای شیخ شلتوت، بر جواز عمل بر طبق فقه و مذهب شیعه امامیه و جعفری است.
از مشهورترین آثار او می توان به تفسیر قرآن کریم، نهج القرآن فی بناء المجتمع، الاسلام عقیده و شریعه، الفتاوی، القتال فی الاسلام و... اشاره کرد.
در سال 1957م، قائم مقام ریاست دانشگاه الازهر شد تا اینکه از طرف رئیس جمهوری در اکتبر سال 1958 یک سال بعد "رئیس دانشگاه الازهر مصر" شد و تا آخر عمر در همین مقام و موقعیت بود.
این پیشوای دانشمند و عالم متفکر، در شب جمعه 26 ماه رجب سال 1383 هـ.ق در سن 70 سالگی برابر با 12 سپتامبر 1963 میلادی دار فانی را وداع گفت.

ساختاربندی کتاب:
این کتاب شامل موضوعاتی به شرح ذیل می باشد:
مردم و دین: نیاز مردم به دین، مردم در برابر حق دو دسته اند، دینداری از نظر مردم و...
اینست اسلام: اصل پایبندی اسلام، اسلام داعی صلح است و...
در کشتزار اجتماع: رسالت محمد و جامعه آرایی، ارزش زکات در اجتماع، روحانیت بی عیب و...
نقش زن: قرآن درباره زن چه می گوید، زن در زمان پیغمبر، روز مادر و...
بسیج و نبرد: جنگ از نظر اسلام، نمونه ای از قهرمانی در اسلام، مبارزه با مشکلات و...
اخلاق: کارها بر محور نیت استوارند، افشای زشتی ها، توبه درمانست و...
در فراخنای رمضان: رمضان در قرآن، رمضان الهام می کند، شب قدر و...
حج: نخستین حج همگانی، حج به پا خواستن و گردیدنست، صفا و مروه و...
اسلام و یادبود ها: قرآن و یادبود ها، فلسفه معراج، یادبود میلاد پیامبر، نیمه شعبان و...
قانون و اجتماع: قانون و اجتماع، قانون اساسی، نظر سیاسی در اسلام و...

Sources

Keywords