صلح و جنگ در اسلام

کتاب "صلح و جنگ در اسلام" از جمله آثار علامه بزرگوار شیخ محمود شلتوت می باشد. این کتاب که در حجم و اندازه ای کوچک می باشد، گفتگویی است درباره صلح و جنگ به منطق قرآن که در چند سال پیش در دستگاه انتشارات مصر مورد بررسی و بحث بوده است که به صورت جداگانه توسط شیخ محمود شلتوت بیان و نشر یافته است. پیش گفتار این کتاب مشتمل بر رأی مولف در تفسیر قرآن کریم است و آنچه نویسنده را وادار به انتخاب این موضوع از میان مسائل کتب آسمانی نموده توضیح داده شده است.
محتوای کتاب بر سه بخش تقسیم می شود:
1- طبیعت دعوت اسلام
2- قرآن و جنگ
3- قرآن و قوانین و احکام آغاز و انجام جنگ.
در پایان کتاب نیز فصلی توسط نویسنده به این نکته اختصاص داده شده که غزوات رسول اکرم و جانشینان پس از او کاملا با موازین و مقررات قرآن تطبیق می کند و اندک انحراف و تخلف هم از آنها نجسته است.

معرفی اجمالی نویسنده:
امام محمود، پیشوای اندیشمند، عالم، محقق، مفسر، فقیه اصولی، ادیب لغوی مصری، پدرش محمد نام داشت. 1310 هـ.ق = 1893 م در روستای منشاة بنی منصور از توابع "آیتای آلبارود" از تجیره مصر، به دنیا آمد. چون خانواده اش اهل علم و ادب بودند تا هفت سالگی تربیت او زیر نظر پدرش بود. بعد از فوت پدر، عمویش "شیخ محمد عبدالقوی شلتوت" سرپرست او شد و او را به مکتب خانه فرستاد. در مدت کوتاهی قرآن را حفظ کرد. در سال 1906 میلادی به دانشگاه مذهبی اسکندریه رفت و سال 1918 م، فارغ التحصیل شد. آن زمان که 25 ساله بود به دلیل ممتاز بودنش در دروس، همانجا استاد دانشگاه شد. در آن سال 1919 م که انقلاب مردمی مصر به رهبری "سعد زغلول" شروع شد، شیخ با زبان و قلمش در این انقلاب شرکت کرد. سال 1928 م که "شیخ محمد مصطفی المراغی" رئیس دانشگاه الازهر مصر شده بود، متوجه شیخ شلتوت و علم و نو اندیشی او شد. از این رو، شیخ را به عنوان استاد آن دانشگاه در سطوح عالی درسی، انتخاب کرد. او مشغول تدریس بود تا در سال 1930 م مدرس مراحل تخصصی شد و در سال 1937 م، رئیس دانشگاه شریعت شد. به نمایندگی دانشگاه، او در کنفرانس بین المللی شهر "لاهه" در کشور هلند انتخاب شد. آنجا نوشتار خود را با عنوان «المسئولیته المدینه والجنائیة فی الشریعة الاسالامیه» ارائه داد که بسیار مورد توجه و تقدیر اعضای کنفرانس قرار گرفت.
شیخ شلتوت از بزرگان و پایه گذاران «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه» است. نهادی که سعی در ایجاد دوستی و برادری و زدودن تفرقه و تشتت موجود، بین اهل تسنن و شیعه و تحکیم روابط بین مذاهب اسلامی است و از آثار مثبت «دارالتقریب» صدور فتوای شیخ شلتوت، بر جواز عمل بر طبق فقه و مذهب شیعه امامیه و جعفری است.
از مشهورترین آثار او می توان به تفسیر قرآن کریم، نهج القرآن فی بناء المجتمع، الاسلام عقیده و شریعه، الفتاوی، القتال فی الاسلام و... اشاره کرد.
در سال 1957م، قائم مقام ریاست دانشگاه الازهر شد تا اینکه از طرف رئیس جمهوری در اکتبر سال 1958 یک سال بعد "رئیس دانشگاه الازهر مصر" شد و تا آخر عمر در همین مقام و موقعیت بود.
این پیشوای دانشمند و عالم متفکر، در شب جمعه 26 ماه رجب سال 1383 هـ.ق در سن 70 سالگی برابر با 12 سپتامبر 1963 میلادی دار فانی را وداع گفت.

ساختاربندی کتاب:
این کتاب شامل عناوین زیر می باشد:
بهترین روش تفسیر قرآن- طبیعت دعوت اسلام- آیات قرآن درباره جنگ- ربط آیات عفو با آیات جنگ- آیات تنظیم جنگ- اشاره قرآن به مصنوعات و کارخانجات- تطبیق اعمال پیامبر و پیروانش با آیات قرآن در جنگ ها.

Sources

Keywords