نقد و بررسی دیدگاه هردر در تعریف از دین

هردر (Herder) یکی از اولین کسانی بود که دین را به طور درونی و شخصی وابسته به اسطوره و شعر دریافت.
بررسی
اولا افراد بسیاری در طول تاریخ در راه دین به ایثار و فداکاری پرداخته اند: چگونه ممکن است که مردم از راه شعر و اسطوره این همه فداکاری از خود نشان داده باشند؟
ممکن است که بشر در تفسیر دین از اساطیر و شعر استفاده کند و این غیر از آن است که اساسی دین را شعر و اسطوره بدانیم.
ثانیا اگر اعتقادات دینی عده ای از اقوام ابتدایی و دور مانده از علم و فرهنگ و تمدن را وابسته به اسطوره و شعر بدانیم (که ثابت نشده است) این مسئله باعث نمی شود که اعتقادات و اعمال دینی انبوه بسیار عظیم و ممتد کاروان بشری را در غالب اقالیم دنیا در طول تاریخ با داشتن هزاران دانشمند و حکیم و صاحبنظران بسیار ژرف نگر که تمدنها را به وجود آورده اند مستند به اسطوره و شعر تلقی کنیم. آیا اعتقادات و اعمال دینی ابن سیناها، فارابی ها، ابن رشدها، ابوریحان بیرونی ها، ابن خلدون ها، مولوی ها، صدرالمتألهین ها و میردامادها و امثال آنان از مشرق زمین و اشباه و نظایر این تکامل یافتگان را در مغرب زمین، وابسته به اساطیر و شعر بدانیم؟! استدلال هردر در تفسیر علت دین گرایی شبیه به این است که علل نگرش یونان باستان را به عناصر ترکیب کننده اجسام که عبارت بود از آب، آتش، خاک و باد به نگرشها و تحقیقات و آراء فیزیکدانان بزرگ دنیای امروز در جهان فوق العاده باعظمت ذرات بنیادین طبیعت مانند تحقیقات مکانیک کوانتمی به یک ریشه و روش مستند بدانیم!!
ثالثا فرض می کنیم: دین به طور درونی و شخصی به اسطوره و شعر (احساسات خوشایند مبنی بر حذف و انتخاب در واقعیات هستی) منتهی می گردد. آیا نسبت دین کاملا الهی به افسانه و شعر منطقی تر از نسبت انسان کامل از همه جهات یا جهات فراوان به تک یاخته هاست؟!
شما نمی توانید موقعیت انسانهای رشد یافته امروز را از نظر بیولوژیکی، فیزیولوژی، پسیکولوژی (روانی) و مغزی با داشتن صدها استعدادی محیرالعقول از تک یاخته ها جستجو کنید، همچنین نمی توانید عظمت های یک روح دینی را مانند ایمان که مبنای اصلی همه ارزشهاست و می تواند با نیروی خارق العاده که دارد در برابر هستی عرض اندام کند، در حیوان تک یاخته پیدا کنید. آیا استعدادهای زیبایابی را که به تنهایی هزاران نوع زیبایی را در یک حقیقت به نام زیبایی دریافت می نماید در یک جاندار تک یاخته مشاهده می کنید؟!

Sources

Keywords