خطابه و منبر در شیعه مولود حادثه عاشوراء

خطابه و منبر در کشور ما مولود حادثه عاشورا و یکی از بزرگترین آثار و پدیده های اجتماعی ناشی از عاشورا است. چطور مولود حادثه عاشورا است؟ امام حسین (ع) در زمان خودش علیه جریانی قیام کرد و شهید شد به همان ترتیبی که می دانیم. روایاتی هم در زمینه عزاداری برای آن حضرت وارد شده است که برای یک نفر شیعی مذهب امکان ندارد که آن روایات را انکار کند. یعنی از مسلمات مذهب شیعه است. از ناحیه ائمه اطهار (ع) توصیه و تأکید فراوان به احیاء سنت عاشورا شده است و به اشخاصی که شاعر بوده اند بسیار توصیه شده که در این موضوع شعر بگوئید و احساسات مردم را تحریک کنید.
نسبت به اشخاصی که در مجالس اقامه سنت عاشورا متأثر می شوند و اشک می ریزند تقدیس رسیده است. احادیث زیادی هست راجع به ثواب گریه بر سیدالشهدا (ع). همین قدر عرض می کنیم برای یک نفر شیعه مذهب جای تردید نیست که این دستور در مذهب ما هست. مطابق عقیده ما که شیعه هستیم هیچ دستوری از دین خالی از حکمت و فلسفه نیست. اگر فلسفه قیام امام حسین و فلسفه دستور پیشوایان دین به احیاء سنت عاشورا معلوم شد آن وقت معلوم خواهد شد که این دستور چه دستور بزرگی است و چقدر باید از حادثه عاشورا و از دستوری که درباره آن رسیده استفاده کرد.
با همه نقایصی که الان در کار است خوشبختانه مردم، احساساتی بسیار پاک و احساساتی واقعی نسبت به سیدالشهداء (ع) دارند. بعضی از اشخاص که البته نیت سوء ندارند، چون می بینند از این قضیه سوء استفاده می شود عقیده شان این شده که باید به کلی این قضیه از بین برود، می گویند مردم که گریه می کنند به علت این است که شنیده اند گناهانشان به این گریه ها بخشیده می شود و الا گریه نمی کردند. نه آقا این اشتباه است. واقعا اینطور نیست. مگر می شود مردم را با تطمیع گریاند؟! اگر این جور است شما بیایید به یک عده مردم بگوئید در یک جا جمع بشوند و بگویند به هر یک از شماها چک هزار تومانی می دهیم به شرط اینکه بنشینید نیم ساعت برای فلان شخص، مثلا برای شاه عباس گریه بکنید. اگر گریه کردند؟! مگر می شود چنین چیزی؟!
گریه احساسات می خواهد. انسان تا متأثر نشود گریه نمی کند. یا باید حزن داشته باشد یا باید شوق داشته باشد.
در مردم واقعا یک نوع احساساتی حقیقی نسبت به سیدالشهداء هست، واقعا امام حسین را دوست دارند و به او عشق می ورزند و از سوز دل برایش اشک می ریزند. در این محرم و صفر خروارها اشک از مردم ریخته می شود، در غیر محرم و صفر چقدر ریخته می شود! تا حزنی نباشد، تا اندوهی نباشد، تا عشقی نباشد، تا شوقی نباشد، تا احساساتی نباشد که گریه نمی آید. این احساسات قیمت دارد خیلی هم قیمت دارد. اما حالا آنطوری که باید و شاید استفاده نکرده ایم و استفاده ما استفاده کامل نیست مطلب دیگری است به جای خود.
ما خیلی چیزها داریم که استفاده نکرده ایم. ما رود کارون داریم تا حالا از آن استفاده نکرده بودیم پس باید بگوییم رود کارون به درد نمی خورد؟! ما سالها و قرنها در زیر زمین نفت داشتیم و از آن استفاده نکرده بودیم پس بگوییم نفت بد است؟! هزاران معدن دیگر و ذخیره دیگر ما در این کشور داشته ایم و داریم و استفاده نمی کنیم.
اگر این کشور بخواهد اصلاح بشود، اگر بخواهد در جاده ترقی بیفتد، در جاده تعالی بیفتد، در جاده علم بیفتد، در راه صنعت بیفتد، در راه حریت و آزادیخواهی بیفتد بهترین راه و نزدیکترین راه (اگر نگویم راه دیگری نیست) بهترین راه و نزدیکترین راه همین است که از همین احساسات صادقانه مردم درباره حسین بن علی که حقیقت دارد و واقعیت دارد و درباره شخصی است که شایسته این احساسات است و صاحب یک مکتب بسیار بزرگ و عالی است، استفاده کنیم. چرا از دستور دین و مذهب خودمان پیروی نکنیم؟! خیلی دستور خوبی است باید از آن استفاده کرد.
به هر حال این خطابه و منبر که الان در میان ما شایع است مولود حادثه عاشورا و توصیه ائمه اطهار به اقامه عزای سیدالشهداء است، از برکات عزاداری سیدالشهداء است. اشخاص عاقل و فهمیده و متدین گفتند حالا که مجالسی به نام سیدالشهداء (ع) تشکیل می شود، حالا که مردم به نام امام حسین جمع می شوند، چرا ما به این وسیله از یک اصل دیگر استفاده نکنیم؟ چرا ضمنا اصل دیگری را اجرا نکنیم؟ و آن، اصل امر به معروف و نهی از منکر است.
لهذا حسین بن علی صاحب دو کرسی شد، یکی کرسی مرثیه خوانی و کرسی ابراز احساسات به سود مظلوم و علیه ظالم، که اگر به طرز صحیحی اجرا شود بسیار آثار عظیمی دارد، و دیگر کرسی امر به معروف و نهی از منکر. در این کشور آنچه ارشاد و هدایت و امر به معروف و نهی از منکر قولی و زبانی می شود با نام مقدس حسین بن علی می شود. و چه کار خوبی و چه سنت خوبی بوده که به عمل آمده است، چه خوب کردند که کرسی حسین بن علی را ضمنا کرسی امر به معروف و تعلیمات اصول دین و فروع دین قرار دادند، از احساسات مردم نسبت به حسین بن علی که احساسات واقعی است استفاده خوب کردند.
مردم آنقدر که به نام حسین بن علی جمع می شوند به نام دیگری جمع نمی شوند. خوب استفاده ای کردند که چنین سنتی برقرار کردند. حالا در این قسمت چه جور عمل می شود آن دیگر بستگی دارد به وضع گوینده و شایستگی او. او می تواند اصول عقاید بگوید، معالم دین را بگوید، موعظه کند، مردم را به حلال و حرام آگاه کند، مصالح دین و دنیای مردم را بگوید. مردم به هر حال از برکت حسین بن علی آماده اند. این دیگر بستگی دارد به اینکه گوینده شایستگی بیان این حقایق را داشته باشد یا نداشته باشد. حالا که این جور است پس باید درباره این قضیه فکر کرد و نقائص آن را اصلاح کرد، هم از جنبه مرثیه خوانی و هم از جنبه ارشاد و هدایت مردم.

Sources

Keywords