اکثم بن صیفی

اکثم بن صیفی از مشایخ و حکیم عرب در زمان جاهلیت. از زندگی او اطلاع زیادی در دست نیست و آنچه که در احوال و اخبار هست با افسانه در آمیخته است. اکثم در دوره جاهلیت از کسانی بود که به دلیل شرافت، صداقت و دیگر صفات نیکو قضاوت می کرد. او به علت دانایی و سخنوری، نقش اجتماعی و تربیتی برجسته ای در آن زمان داشت، بعضی از بزرگان عرب با او ارتباط و مکاتبه داشتند. گفته اند که یکبار برای آزاد کردن اسیران بنی تمیم، نزد نعمان بن منذر، فرمانروای "حیره" رفت. اکثم آنقدر معتبر بود که "نعمان" او را با گروهی از نخبگان عرب، همراه کرد و با نامه ای نزد پادشاه ایران در مدائن فرستاد. در این ملاقات او با پادشاه حرف زد و شاه از صحبت های نیکو و حکیمانه او تعجب کرد و گفت: اگر عرب فقط تو را داشت، کافی بود.
شهرت «اکثم» به حکمت و دانش اوست که او را «حکیم» می گفتند و در ردیف بزرگمهر و لقمان حکیم قرار گرفته است. در منابع تاریخی، روایی، ادبی، سخنان حکمت آمیز و بلیغ او، زیاد آمده است. اگرچه غالبا به صورت «مثل» در بین اعراب رواج یافته، ولی به دلیل اهمیت ادبی سخن او، بسیاری از آنها در کتابها آمده است. ابن ابی الحدید، عالم سنی او را حکیم ترین عرب زمانش می داند. مهم ترین نکته ای که در زندگی اوست، اسلام آوردن اوست. وقتی شنید که پیامبر اسلام در مکه، مردم را به دین اسلام دعوت می کند، فرزندش را فرستاد تا چگونگی ماجرا را به او اطلاع دهد. او با پیغمبر خدا حضرت محمد (ص) ملاقات کرد و برگشت و دیده ها و شنیده هایش را به پدر گزارش داد. آنگاه اکثم، مشتاق پذیرش اسلام شد و جهت قبول اسلام با عده ای از قوم خود "بنی تمیم" به قصد مدینه و دیدار پیغمبر به راه افتاد ولی در بین راه درگذشت و پیغمبر را درک نکرد ولی کسانش به مدینه آمدند و اسلام آوردند.
منابع اسلامی، حاکی از آن است که آموزش ها و سخنان حکیمانه او، نقش قابل توجهی در میان مسلمانان سالهای اول داشته است. از او فرزندانی بر جای ماند که در کوفه زندگی می کردند که یکی از آنها "یحیی بن اکثم" وزیر مأمون، از خانواده اوست. سال وفات او، سال 9 هـ ق گفته اند.

Sources

Keywords