دانشگاه های فعال جهان در زمینه بحث های اسلامی

بحث و گفتگو و نشر درباره اسلام و مسائل و جوامع اسلامی منحصر به حوزه استشراق و مستشرق و فضای دواعی و مسائل مستشرقین نیست، بلکه این مسائل در جهان امروز، در سطحی دانشگاهی و جهانی و بسیار گسترده مطرح است. در سراسر جهان دهها کرسی تدریس دانشگاهی هست که مستقیم یا شبه مستقیم به طرح اسلام و مسائل اسلامی و بحث و گفتگو درباره آنها می پردازند، و صدها دانشجو و فارغ التحصیل در جهان درباره معارف و مسائل اسلام، رساله و پایان نامه می نویسند.
چون هدف ما این است که کسانی به اندیشه تعقیب این هدف بیفتند. مناسب می دانیم که تعدادی از مراکز علمی و دانشگاهی جهان را که درباره اسلام بحث می کنند یا رشته تخصصی اسلامی دارند ذکر کنیم، باشد که همین آمار ناقص، موجب هیجان گردد و حس مسئولیت را بیدار کند.
پیشتر باید بگوییم که این مراکز بر چند نوعند:
الف- دانشگاههایی که در آنها، دروس مربوط به شریعت، تاریخ، الهیات، مذاهب، علوم، فنون، هنر، حقوق، و دیگر مسائل مربوط به اسلام داده می شود.
ب- دانشگاههایی که در آنها، زبان و ادبیات عرب، السنه سامی، فلسفه و فنون اسلامی و مسائل مربوط به «قرآن کریم» و ادبیات قرآنی کشیده می شود، یا با این مسائل ارتباط مستقیم می یابد.
ج- مدارس عالی و دانشگاههایی که در سرتاسر کشورهای اسلامی، از جمله ایران، یا شهرهای اسلامی کشورهای دیگر وجود دارد که طبعا درباره اسلام و به خصوص شیعه و فرهنگ و مواریث تشیع و حماسه تاریخی و اجتماعی و عقایدی آن بحث می کند، اما در بیشتر موارد به دست مردم متخصص و آگاه و بر پایه های صحیح علمی و مآخذ معتبر و دید غیر مغرضانه نیست.
اینک آماری از این سه نوع مراکز علمی و دانشگاهی، در یک شمارش:
دانشکده اسلامی پیشاور
دانشکده اسلامی لاهور
دانشکده دولتی لنینگراد
دانشگاه آکسفرد (انگلستان)
دانشگاه امریکایی بیروت/ بیروت
دانشگاه امریکایی قاهره/ قاهره
دانشگاه آمستردام
دانشگاه آنکارا/ آنکارا
دانشگاه ابراهیم پاشا/ قاهره
دانشگاه ادینبورگ / اسکاتلند
دانشگاه ارلانگن / باواریا (آلمان)
دانشگاه الازهر / قاهره
دانشگاه استانبول / استانبول
دانشگاه استراسبورگ / استراسبورگ (فرانسه)
دانشگاه اسکندریه / اسکندریه (مصر)
دانشگاه اسلامی مدینه / مدینه
دانشگاه اسلامی / بیضاء (لیبی)
دانشگاه اسلامی / تعز (یمن)
دانشگاه اسلو / اسلو
دانشگاه الجزایر / الجزیره
دانشگاه الله آباد / الله آباد (هند)
دانشگاه اوپسالا / اوپسالا (سوئد)
دانشگاه بارکلی / اوکلند (کالیفرنیا)
دانشگاه باکو / باکو
دانشگاه بال / بال
دانشگاه بردو / بردو (فرانسه)
دانشگاه برشلونه / برشلونه (اسپانیا)
دانشگاه برلین غربی / برلین غربی
دانشگاه برن / برن (سوئیس)
دانشگاه بروکسل / بروکسل
دانشگاه بغداد / بغداد
دانشگاه بلگراد / بلگراد
دانشگاه بلنسیه / بلنسیه (اسپانیا)
دانشگاه بمبئی / بمبئی
دانشگاه بن / بن
دانشگاه پاریس / پاریس
دانشگاه پاویا / پاویا (ایتالیا)
دانشگاه پراگ / پراگ
دانشگاه پرنیستون / پرنیستون (امریکا)
دانشگاه پکن / چین
دانشگاه پنجاب / لاهور
دانشگاه پیشاور / پیشاور
دانشگاه توبینگن / توبینگن (آلمان)
دانشگاه تورنتو / تورنتو (کانادا)
دانشگاه خرطوم / خرطوم (سودان)
دانشگاه داکا / داکا (پاکستان شرقی)
دانشگاه داکار / داکار (سنگال)
دانشگاه دیوک / دارم (کارولینای شمالی)
دانشگاه رم / رم
دانشگاه ژنو / ژنو
دانشگاه سرقسطه / سر قسطه (اسپانیا)
دانشگاه سلمنقه / سلمنقه (اسپانیا)
دانشگاه سند / حیدرآباد
دانشگاه سوریه / دمشق
دانشگاه سیدنی / سیدنی
دانشگاه شیکاگو / شیکاگو
دانشگاه عثمانیه / حیدرآباد
دانشگاه علیگره / علیگره
دانشگاه عین شمس / عین شمس (مصر)
دانشگاه فؤاد اول / قاهره
دانشگاه کابل / کابل
دانشگاه کالیفرنیا / برکلی (امریکا)
دانشگاه کراچی / کراچی
دانشگاه کراکف / لهستان
دانشگاه کلکته / کلکته
دانشگاه کلمبیا / نیویورک
دانشگاه کلن / کلن (آلمان)
دانشگاه کمبریج / کمبریج
دانشگاه کویت / کویت
دانشگاه گرگوری / رم
دانشگاه گرنینگن / گرنینگن (هلند)
دانشگاه گلاسکو / گلاسکو
دانشگاه گوتنبرگ / ماینز (آلمان)
دانشگاه گوته / فرانکفورت
دانشگاه لبنان / بیروت
دانشگاه لکنهو / لکنهو (هند)
دانشگاه لندن / لندن
دانشگاه لنینگراد / لنینگراد
دانشگاه لوند / لوند
دانشگاه لوون / لوون (بلژیک)
دانشگاه لیپزیگ / لیپزیگ (آلمان)
دانشگاه لیدن / لیدن (هلند)
دانشگاه لیژ / لیژ (بلژیک)
دانشگاه لیون / لیون (فرانسه)
دانشگاه مادرید / مادرید
دانشگاه مدراس / مدراس (هند)
دانشگاه مسکو / مسکو
دانشگاه مک گیل/ کانادا
دانشگاه ملبورن / ملبورن
دانشگاه مونر آل / مونر آل
دانشگاه مونستر / وستفالی (آلمان)
دانشگاه مونیخ / مونیخ
دانشگاه میسور / میسور (هند)
دانشگاه میشیگان / میشیگان
دانشگاه میلان / میلان
دانشگاه نوشاتل / نوشاتل (سویس)
دانشگاه نیمگ / نیمگ (هلند)
دانشگاه ورشو / لهستان
دانشگاه وورتسبورگ / باواریا (آلمان)
دانشگاه ویکتوریا / منچستر
دانشگاه وینه / وین
دانشگاه هاروارد / کمبریج (امریکا)
دانشگاه هال / پروس (آلمان)
دانشگاه هامبورگ / هامبورگ
دانشگاه هلسینکی / هلسینکی
دانشگاه هومبلدت / برلین
دانشگاه هایدلبرگ/ هایدلبرگ (آلمان)
سازمان تحقیقی اسلامی / بمبئی
مرکز فرهنگ اسلامی / لندن
موزه ی اسلامی / برلین
موزه ی اسلامی / عمان
موسسه الهیات اسلامی / جاکارتا
موسسه تحقیقی اسلامی / اسلام آباد
موسسه مطالعات اسلامی / بغداد
موسسه میسیون اسلامی / قاهره