مقدمات

کتاب حاضر یکی دیگر از کتاب های ارزشمند فیلسوف بزرگ ابن رشد می باشد که به زبان عربی تألیف یافته است. نام کامل این کتاب "المقدمات الممهدات لبیان ما اقتضته رسوم المدونه من الاحکام الشرعیات والتحصیلات المحکمات الشرعیات لامهات مسائلها المشکلات" است که به نام المقدمات ابن رشد معروف است و با موضوع فقه مالکی می باشد. چرا که ابن رشد مالکی مذهب می باشد. ابن رشد در این کتاب به ذکر احکام شرایع می پردازد و از ساختاربندی کتاب به خوبی می توان مدخل هایی را یافت که در فقه شیعه اثنی عشری وجود ندارد.
وی در ابتدای کتاب بحثی در خصوص وجوب استدلال، اسماء و صفات خداوند متعال و چگونگی شناخت احکام شرعی دارد و درباره وجوب طلب علم و چگونگی قیاس و اجماع سخن می گوید.
لازم به ذکر است که کتاب حاضر دو جلدی است و در یک مجلد چاپ شده است.

معرفی اجمالی نویسنده:
ابو الولید محمد بن احمد بن رشد، معروف به ابن رشد، در سال 520 هجری قمری/ 1126 میلادی در قرطبه یکی از مراکز اندیشه و علم در اسپانیا متولد شد. او در خانواده ای که سال ها مهد علم و فقاهت بود، پرورش یافت. پدر و جد پدری وی، هر دو منصب قاضی القضاة اندلس را به عهده داشتند. ابن رشد در جوانی به اکثر علوم زمان خود دست یافت و در ریاضیات، طبیعیات، نجوم، منطق، فلسفه و طب مهارت یافت. در سال 548 هجری به دعوت "عبدالمؤمن" که درصدد تاسیس مدارس علمی بود، به مراکش رفت و در آن جا کتابی در طب عمومی، موسوم به "الکلیات" نوشت.
آنچنان که مشهود است، ابن رشد بنا به توصیه "ابن طفیل" در زمان ابو یعقوب (پسر و جانشین عبدالمؤمن) که مردی با فرهنگ و مطلع از فلسفه بود، به شرح آثار ارسطو پرداخت. معروف ترین کتاب وی، تفسیر او بر کتاب مابعدالطبیعه ارسطو است. در سال 565 هجری قاضی "اشبیلیه" شد و پس از دو سال، به قرطبه بازگشت و منصب قاضی القضاتی را بر عهده گرفت. پس از مرگ ابو یعقوب در سال 580 هجری، پسرش ابو یوسف ملقب به "المنصور" به جای او نشست. در آغاز، او ابن رشد را که دیگر مقامی بسیار ارجمند یافته بود، سخت مورد تکریم و احترام قرار داد؛ اما پس از 10 سال بر اثر فشار افکار عمومی و یا به واسطه غرض ورزی های شخصی، ابن رشد مورد اتهام کفر و زندقه قرار گرفت و ناگهان از چشم خلیفه افتاد لذا فرمان داد کتاب هایش را بسوزانند. سپس او را با جمعی از اهل فلسفه و علم به قبیله یهودی نشینی در 50 کیلومتری جنوب شرقی قرطبه موسوم به "السیانه" تبعید کردند. البته ابن رشد پس از مدتی با شفاعت جمعی از بزرگان اشبیلیه مورد عفو خلیفه قرار گرفت و به مراکش فرا خوانده شد. ابن رشد در مراکش در صفر سال 595 هجری قمری / 1198 میلادی، در سن هفتاد و دو سالگی وفات یافت و بعد از سه ماه جسد او را به قرطبه بردند و در آنجا به خاک سپردند.

ساختاربندی کتاب:
این کتاب شامل فصولی به شرح ذیل می باشد:
فصل فی الوضوء
کتاب الصلاة
کتاب الصیام
کتاب الاعتکاف
کتاب الحج
کتاب النذور و الایمان
کتاب الصید
کتاب الذبائح
کتاب الضحایا
کتاب الاشربه
کتاب العقیقه
کتاب الرضاع
کتاب طلاق السنة
کتاب ارخاء الستور
کتاب الایمان باطلاق
کتاب الظهار
کتاب الایلاء
کتاب اللعان
کتاب ماجاء فی تحریم الربا فی الصرف
کتاب السلم واصل جوازه
کتاب بیوع الآجال
کتاب بیع الغرر
کتاب بیع الخیار
کتاب العیوب
کتاب المرابحه
کتاب الاستبراء
کتاب التجارة الی ارض الحرب
کتاب الجعل والاجارة
کتاب الرواحل والدواب
کتاب الدور.

Sources

Keywords