رساله جودیه

این رساله منسوب به شیخ ابوعلی سینا است که ظاهرا آن را جهت سلطان محمود غزنوی تألیف کرده است. این رساله شامل یک دوره دستورهای طبی برای سلاطین است که به سال 1071 هـ.ق تحریر یافته است.

معرفی اجمالی نویسنده:
ابوعلی حسین، فرزند عبدالله بن سینا و معروف به ابن سینا، لقبش شرف الملک و شیخ الرئیس، فیلسوف، طبیب، شاعر، ریاضی دان و منجم ایرانی و مشهورترین دانشمند اسلامی و از بزرگترین دانشمندانی که تاکنون در عالم بوده اند. او در سال 370 هـ ق، در شهری از توابع بخارا متولد شد. در بخارا که آن زمان، پایتخت سامانیان بود، منطق، طب و ریاضیات را یاد گرفت. به دلیل استعداد زیاد و هوش سرشارش، توانست خیلی زود در موضوع های مختلف، شهرت علمی پیدا کند. در سن 17 سالگی، نوح ابن منصور سامانی را معالجه کرد و این امر باعث شد که مشهور شود و از همین رو به کتابخانه سلطنتی راه پیدا کرد. خودش می گوید: کتاب هایی که من در آنجا دیدم، کسی حتی نام آنها را نشنیده بود، آنها را خواندم و از آن بهره مند شدم و وقتی 18 ساله شدم از همه آن علوم، فارغ شدم. ابن سینا گرچه فیلسوفی بزرگ بود ولی از طرفی پزشکی پر مشغله و نفوذ کامل سیاسی داشت و به عنوان یک وزیر، به شاهزادگان حامی خود، خدمت می کرد. سال 403 هـ ق، کتاب "قانون در طب" خود را نوشت. در دوران زندگیش که بیشتر با حکومت غزنویان رو به رو بود، در شهرهای مختلفی مسافرت و خدمات گوناگونی ارائه داد تا اینکه بعد از مرگ شمس الدوله دیلمی جانشین او "سماء الدوله" چند ماه او را به زندان انداخت ولی ابوعلی سینا بعد از آزادی از زندان، به اصفهان رفت و آنجا بسیار مورد احترام بود و همانجا به تدریس و تألیف پرداخت و در واقع، چهارده سال آخر زندگی پر بار خود را در اصفهان گذراند و سرانجام در سفری که با "علاء الدوله" به همدان رفت در سال 428 هـ ق، در سن 58 سالگی، دارفانی را وادع کرد. (برای آگاهی از زندگی کامل او به منابع مربوطه مراجعه شود).

ساختار بندی کتاب:
عناوین کتاب به شرح زیر می باشد:
علل امراض
- باب اول در علاج چشم
- باب دوم در علاج درد دندان
- باب سوم در بیان درد معده و در بیان قی آمدن
- باب چهارم در دفع کرم و کدو دانه و دانه کودکان (منظور همان کرم کدو در کودکان است)، دفع قولنج، دفع خون شکم، دفع درد ناف و زهار، دفع کلف
- باب در دفع تب و خارش اندام، در گشادن آواز، در دفع مار گزیده و کیک گزیده، در دفع موش و موریخته، دفع بیرون آمدن مقعد، دفع بواسیر، دفع آماس، درد دفع خایه
- باب در بیان قوت باه
- باب در دفع استسقاء، گشودن حیض، دفع خون آمدن زنان به علت زبان
- باب در دفع پشت درد، دفع مگس
در انتهای کتاب فهرست اسامی رجال و اماکن و مأخذ و منابع آورده شده است و همچنین مقدمه نویس در ابتدای کتاب عناوینی را به شرح زیر آورده است:
قسمت اول: طب یونان و انتقال آن به ایران
قسمت دوم: ترجمه و تألیف کتب طبی
قسمت سوم: اختصاصات طب ایرانی اسلامی
قسمت چهارم: ابن سینا
قسمت پنجم: نتیجه زحمات و نبوغ پزشکان اسلامی بالاخص ایرانیان به عالم طب
قسمت ششم: بحث و تحقیق در رساله جودیه.

Sources

Keywords