پنج رساله

این کتاب شامل 5 رساله از ابن سینا به شرح زیر است: 1. رسالة فی اللغة ابی علی سینا 2. تفسیر سوره توحید 3. تفسر سوره فلق 4. تفسیر سوره ناس 5. رساله بعض الافاضل.

معرفی اجمالی نویسنده:
ابوعلی حسین، فرزند عبدالله بن سینا و معروف به ابن سینا، لقبش شرف الملک و شیخ الرئیس، فیلسوف، طبیب، شاعر، ریاضی دان و منجم ایرانی و مشهورترین دانشمند اسلامی و از بزرگترین دانشمندانی که تاکنون در عالم بوده اند. او در سال 370 هـ ق، در شهری از توابع بخارا متولد شد. در بخارا که آن زمان، پایتخت سامانیان بود، منطق، طب و ریاضیات را یاد گرفت. به دلیل استعداد زیاد و هوش سرشارش، توانست خیلی زود در موضوع های مختلف، شهرت علمی پیدا کند. در سن 17 سالگی، نوح ابن منصور سامانی را معالجه کرد و این امر باعث شد که مشهور شود و از همین رو به کتابخانه سلطنتی راه پیدا کرد. خودش می گوید: کتاب هایی که من در آنجا دیدم، کسی حتی نام آنها را نشنیده بود، آنها را خواندم و از آن بهره مند شدم و وقتی 18 ساله شدم از همه آن علوم، فارغ شدم. ابن سینا گرچه فیلسوفی بزرگ بود ولی از طرفی پزشکی پر مشغله و نفوذ کامل سیاسی داشت و به عنوان یک وزیر، به شاهزادگان حامی خود، خدمت می کرد. سال 403 هـ ق، کتاب "قانون در طب" خود را نوشت. در دوران زندگیش که بیشتر با حکومت غزنویان رو به رو بود، در شهرهای مختلفی مسافرت و خدمات گوناگونی ارائه داد تا اینکه بعد از مرگ شمس الدوله دیلمی جانشین او "سماء الدوله" چند ماه او را به زندان انداخت ولی ابوعلی سینا بعد از آزادی از زندان، به اصفهان رفت و آنجا بسیار مورد احترام بود و همانجا به تدریس و تألیف پرداخت و در واقع، چهارده سال آخر زندگی پر بار خود را در اصفهان گذراند و سرانجام در سفری که با "علاء الدوله" به همدان رفت در سال 428 هـ ق، در سن 58 سالگی، دارفانی را وادع کرد. (برای آگاهی از زندگی کامل او به منابع مربوطه مراجعه شود).

ساختار بندی کتاب:
* رسالة فی اللغة ابی علی سینا: این رساله به زبان عربی است که منتخبی از کتاب "لسان العرب" ابن سینا می باشد و شامل یک مقدمه، متن، متن عکس نسخه ها، فهرست اسامی و اصطلاحات است. در این رساله ابن سینا کتابی در لغت تألیف کرده که مشتمل بر چند جزء و هر جزء مشتمل بر چند فن است و کتابی است نادر. در این تألیف ابن سینا از شیوه اهل لغت تجاوز نموده و مانند ایشان الفاظ را حصر نکرده بلکه بر روشن ساختن مقتضای لغات و فرق میان مقتضای معانی آنها نیز پرداخته است. بعضی از عناوین این رساله به شرح زیر است: فصل "صبا من دین الی دین"- فصل "الجن هم خلق ا... مستورون"- کتب الانبیاء و النبیین- القضا و القدر- فصل فی امرالصحابه- فی بیان المهاجرین و الانصار- العبادة و الزهد- اجزاء الصلوة- المذاهب.
* تفاسیر: سه رساله فارسی در تفسیر سوره های توحید و فلق و ناس که ترجمه رسالات عربی ابن سینا در تفسیر این سه سوره است. مترجم این تفاسیر فخرالدین بن احمد رودباری است. ترجمه این تفاسیر عموما به نثر روان و روشن صورت گرفته است اما اصل عربی از ترجمه فارسی بسیار موجزتر است. مترجم برای روشن ساختن مطلب عموما در ترجمه به تفصیل پرداخته و گاه نیز بایراد بیت یا ابیاتی توسل جسته است. برخی از عناوین به شرح زیر است:
تفسیر سوره توحید- تفسیر سوره فلق- تفسیر سوره ناس
٭ رسالة بعض الافاضل الی علماء مدینة السلام فی مقولات الشیخ الرئیس: این رساله به عربی است که به احتمال قوی از آثار ابن سینا است و رساله ای است فلسفی. صاحب رساله نام خویش را در رساله نمی آورد و از خود به عنوان مردی دوستدار فلسفه و اهل بخارا نام می برد که گزارش به همدان می افتد و در این شهر به دانشمندی بر می خورد که اهل حکمت و فلسفه است، اما عقایدی غریب دارد و مدعی است که این عقاید را از بغدادیان آموخته است. صاحب رساله نامه ای به فیلسوفان بغداد می فرستد و بحث و اختلاف خود را با دانشمند همدانی برای اظهار رأی ایشان عرضه می دارد. شامل: مقدمه، متن، متن عکسی نسخه اصل.

Sources

Keywords