رسائل ابن سینا

شیخ ابوعلی سینا غالب مصنفات خود را یا در حبس و حال اختفا نوشته و یا در موقع مسافرت به اطراف، این مسئله می رساند قوت نفس و شدت حافظه او را. اگر کسی رسالة الطیر و رساله حی بن یقظان و رساله قضا و قدر را مطالعه نماید می فهمد که به چه اندازه شیخ مهارت در علم ادب و لغت داشته، حسن انشاء و خوبی اعتقادش از نوشته ای که به شیخ ابوسعید ابوالخیر مرقوم داشته معلوم می شود. قریحه شعر و شاعریش هم از اشعار فارسی و عربی مخصوصا قصیده عینیه به خوبی فهمیده می شود و اما در این کتاب تنها به آوردن رساله عرشیه و رساله فیض الهی و رساله در سر قدر و اسرار الصلوة و تفسیر سوره توحید و معوذتین و کیفیت استجابت دعا و رساله تحفه و رساله ترغیب به دعا بسنده کرده اند.

معرفی اجمالی نویسنده:
ابوعلی حسین، فرزند عبدالله بن سینا و معروف به ابن سینا، لقبش شرف الملک و شیخ الرئیس، فیلسوف، طبیب، شاعر، ریاضی دان و منجم ایرانی و مشهورترین دانشمند اسلامی و از بزرگترین دانشمندانی که تاکنون در عالم بوده اند. او در سال 370 هـ ق، در شهری از توابع بخارا متولد شد. در بخارا که آن زمان، پایتخت سامانیان بود، منطق، طب و ریاضیات را یاد گرفت. به دلیل استعداد زیاد و هوش سرشارش، توانست خیلی زود در موضوع های مختلف، شهرت علمی پیدا کند. در سن 17 سالگی، نوح ابن منصور سامانی را معالجه کرد و این امر باعث شد که مشهور شود و از همین رو به کتابخانه سلطنتی راه پیدا کرد. خودش می گوید: کتاب هایی که من در آنجا دیدم، کسی حتی نام آنها را نشنیده بود، آنها را خواندم و از آن بهره مند شدم و وقتی 18 ساله شدم از همه آن علوم، فارغ شدم. ابن سینا گرچه فیلسوفی بزرگ بود ولی از طرفی پزشکی پر مشغله و نفوذ کامل سیاسی داشت و به عنوان یک وزیر، به شاهزادگان حامی خود، خدمت می کرد. سال 403 هـ ق، کتاب "قانون در طب" خود را نوشت. در دوران زندگیش که بیشتر با حکومت غزنویان رو به رو بود، در شهرهای مختلفی مسافرت و خدمات گوناگونی ارائه داد تا اینکه بعد از مرگ شمس الدوله دیلمی جانشین او "سماء الدوله" چند ماه او را به زندان انداخت ولی ابوعلی سینا بعد از آزادی از زندان، به اصفهان رفت و آنجا بسیار مورد احترام بود و همانجا به تدریس و تألیف پرداخت و در واقع، چهارده سال آخر زندگی پر بار خود را در اصفهان گذراند و سرانجام در سفری که با "علاء الدوله" به همدان رفت در سال 428 هـ ق، در سن 58 سالگی، دارفانی را وادع کرد. (برای آگاهی از زندگی کامل او به منابع مربوطه مراجعه شود).

ساختار بندی کتاب:
- رساله عرشیه- توحید- نفی علت از واجب- صفات حق تعالی- صفت حیوات- صفت مرید- صفت قدرت- سمیع و بصیر- صفت تکلم- صدور افعال از حق تعالی- قضا و قدر- رساله در سر قدر
- رساله فیض الهی- الهامات و مقامات- انواع سحر- نیرنجات و طلسمات
- رساله عشق- در بیان سریان قوه عشق در تمام موجودات- در بیان وجود عشق در بسایط غیرحیه- در بیان وجود عشق در نفوس و ضرر نباتات- در بیان عشق و نفوس حیوانی- در بیان عشق ظرفا و صاحبان ذوق سلیم به طور حسنه- در بیان عشق نفوس الهیه
- اسرار الصلوة
- تفسیر سوره توحید
- کیفیت استجابت دعا- در بیان ماهیت نماز- تقسیم نماز به ظاهر و باطن- در بیان آنکه هر یک از این دو قسم نماز بر چه کسانی واجب است
- تفسیر سوره فلق
- تفسیر سوره ناس- سؤال شیخ ابوسعید و جواب شیخ ابوعلی- رساله تحفه و رساله ترغیب به دعا- معنی سعادت در نظر شیخ الرئیس- دلایل بر تجرد و جوهریت نفس ناطقه- در بیان اینکه نفس قبول فساد نمی کند- در بیان استمداد نفس است از فیض الهی- اجرام علوی صاحب نفس ناطقه اند- حالات نفس ناطقه پس از مفارقت از بدن.

Sources

Keywords